gokis zrealizował PROJEKT

O niepodległej dla niepodległej

Nasz Dom Kultury uzyskał dofinansowanie z Programu „Koalicje dla Niepodległej” – #wiktoria 1920 na realizację projektu pn. „O niepodległej dla niepodległej”. Projekt był realizowany w okresie od 15 sierpnia do 30 września 2020 r. Na jego działania otrzymaliśmy 40 tys. zł.

Projekt nastawiony był na budowanie wspólnoty wokół wartości związanych z niepodległością, upamiętnianie w sposób twórczy i kreatywny wydarzeń historycznych z uwzględnieniem dziedzictwa lokalnej społeczności. Realizowane w ramach projektu zadania wzmocniły poczucie wspólnoty w oparciu o wartości wpisane w polską tradycję państwową i narodową – wolność, solidarność oraz poszanowanie godności i praw człowieka.

gokis zrealizował PROJEKT

O niepodległej dla niepodległej

Nasz Dom Kultury uzyskał dofinansowanie z Programu „Koalicje dla Niepodległej” – #wiktoria 1920 na realizację projektu pn. „O niepodległej dla niepodległej”. Projekt był realizowany w okresie od 15 sierpnia do 30 września 2020 r. Na jego działania otrzymaliśmy 40 tys. zł.

Projekt nastawiony był na budowanie wspólnoty wokół wartości związanych z niepodległością, upamiętnianie w sposób twórczy i kreatywny wydarzeń historycznych z uwzględnieniem dziedzictwa lokalnej społeczności. Realizowane w ramach projektu zadania wzmocniły poczucie wspólnoty w oparciu o wartości wpisane w polską tradycję państwową i narodową – wolność, solidarność oraz poszanowanie godności i praw człowieka.

GOKiS

W przebiegu Bitwy Warszawskiej zarysowały się wyraźnie trzy kompleksy wydarzeń:

  • Bój na przedmościu Warszawskim
  • Walki nad Wkrą
  • Manewr znad Wieprza

13 sierpnia, w pierwszym dniu bitwy, nastąpiło gwałtowne natarcie dwóch radzieckich związków taktycznych, jednej dywizji z 3 Armii Łazarewicza i jednej z 16 Armii Sołłohuba. Nacierały one na Warszawę z kierunku północno-wschodniego. Dwie rosyjskie dywizje, które miały w nogach przeszło 600 kilometrów marszu, uderzyły pod Radzyminem, przełamały obronę 11 Dywizji pułkownika Bolesława Jaźwińskiego i zdobyły Radzymin.

Następnie jedna z nich ruszyła na Pragę, a druga skręciła w prawo – na Nieporęt i Jabłonną. Rozpoczęła się dramatyczna walka pod Radzyminem, która  w polskiej legendzie mylnie uznawana jest niekiedy za „bitwę warszawską”.

Niepowodzenie to skłoniło dowódcę polskiego Frontu Północnego do wydania dyspozycji wcześniejszego rozpoczęcia działań zaczepnych przez 5 Armię generała Sikorskiego z obszaru Modlina, by tym samym odciążyć 1 Armię osłaniającą Warszawę.

W dniu następnym, to jest 14 sierpnia, zacięte walki wywiązały się już wzdłuż wschodnich i południowo-wschodnich umocnień przedmościa warszawskiego – na odcinku od Wiązowny po rejon Radzymina. Siły polskie stawiały wszędzie twardy opór i nacierające wojska rosyjskie nie uzyskały poważniejszych sukcesów.

15 sierpnia koncentryczne natarcie odwodowych dywizji polskich (10 Dywizji generała Żeligowskiego i 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej generała Jana Rządkowskiego), po całodziennych zażartych bojach przyniosło duży sukces. Odzyskany został Radzymin i polskie oddziały wróciły na pozycje utracone przed dwoma dniami. 16 sierpnia na liniach bojowych przedmościa warszawskiego toczyły się nadal intensywne walki, ale sytuacja wojsk polskich ulegała częściowej poprawie.

W strefie Modlina działania zbrojne początkowa nie dawały również wyraźnego rozstrzygnięcia.

5 Armia generała Sikorskiego, która na rozkaz dowódcy Frontu Północnego przeszła 14 sierpnia do natarcia w kierunku Nasielska, czyniła postępy. Były to jednak sukcesy o znaczeniu lokalnym.

Dopiero w dwa dni później, czyli 16 sierpnia, koncentryczne uderzenie armii Sikorskiego, wyprowadzone z południowo-wschodnich fortów Modlina i znad Wkry, doprowadziło do opanowania Nasielska. Dało możliwość kontynuowania pomyślnych działań na Serock i Pułtusk.

Na lewym skrzydle frontu polskiego natomiast sytuacja układała się niepomyślnie. 4 Armia Szuwajewa i 3 Korpus Kawalerii Gaja, parły na Płock, Włocławek i Brodnicę, a w rejonie Nieszawy rozpoczęły już forsowanie Wisły.

Pod wpływem trwożnych wiadomości, które napływały z rejonu Warszawy oraz Włocławka i Brodnicy, naczelny wódz Wojska Polskiego zdecydował się rozpocząć manewr zaczepny znad dolnego Wieprza.

16 sierpnia 1920 rozpoczęło się kontruderzenie. Dywizje grupy uderzeniowej, mające ogromną przewagę nad słabą radziecką grupą mozyrską, ruszyły szerokim frontem, by już w drugim dniu natarcia dotrzeć do szosy Warszawa-Brześć. Rokowało to wyjście na tyły wojsk radzieckich pod Warszawą. Prawe skrzydło natarcia osłaniała 3 Dywizja Piechoty Legionów maszerująca na Włodawę i Brześć. Pod Warszawą wojska radzieckie zostały związane energicznym zwrotem zaczepnym sił polskich przedmościa, wspartych czołgami i atakującymi w kierunku na Mińsk Mazowiecki. Postępy uzyskane już w pierwszym dniu natarcia były znaczne.

3 Dywizja Piechoty Legionów zajęła Włodawę. 1 Dywizja Piechoty Legionów odcinek Wisznice-Wohyń, a 21 Dywizja Piechoty Górskiej oraz dywizje wielkopolskie 14 i 16 osiągnęły rubież rzeki Wilgi, zajęły Garwolin i wysunęły patrole pod Wiązowną. 2 Dywizja Piechoty Legionów, przerzucona z zachodniego brzegu Wisły, przejęła rolę odwodu grupy uderzeniowej.

17 sierpnia siły polskie osiągnęły linię Biała Podlaska-Międzyrzec-Siedlce-Kałuszyn-Mińsk Mazowiecki.

W tym samym czasie reszta wojsk polskich przeszła do kontrofensywy na całej długości frontu. 5 Armia znad Wkry uderzyła na XV i III Armie bolszewickie. Wskutek wspomnianego wyżej braku łączności z dowództwem i zmęczenia żołnierzy, większa część wojsk sowieckich przeszła do nieskoordynowanego odwrotu. Część sił sowieckich, 3 korpus kawalerii Gaj-Chana (dwie dywizje) oraz część 4 i 15 armii (6 dywizji) nie mogąc się przebić na wschód 24 sierpnia 1920 roku przekroczyła granicę niemiecką i została internowana na terytorium Prus Wschodnich.

Znaczenie historyczne Bitwy warszawskiej jest wciąż niedoceniane zarówno w Polsce jak również na zachodzie Europy. Ambasador brytyjski w przedwojennej Polsce – lord Edgar D’Abernon nazwał ją już w tytule swej książki „Osiemnastą decydującą bitwą w dziejach świata”. W jednym z artykułów opublikowanych w sierpniu 1930 r. pisał: „Współczesna historia cywilizacji zna mało wydarzeń posiadających znaczenie większe od bitwy pod Warszawą w roku 1920. Nie zna zaś ani jednego, które by było mniej docenione… Gdyby bitwa pod Warszawą zakończyła się była zwycięstwem bolszewików, nastąpiłby punkt zwrotny w dziejach Europy, nie ulega bowiem wątpliwości, iż upadkiem Warszawy Środkowa Europa stanęłaby otworem dla propagandy komunistycznej i dla sowieckiej inwazji (…). Zadaniem pisarzy politycznych… jest wytłumaczenie europejskiej opinii publicznej, że w roku 1920 Europę zbawiła Polska”.

Simon Goodough znany popularyzator historii wojen i wojskowości w wydanej w 1979 r. książce „Tactical Genius in Battle” w uznaniu talentów dowódczych Józefa Piłsudskiego postawił go w kręgu zwycięzców 27 największych bitew w dziejach świata. Wymienił go w szeregu takich strategów jak Temistokles, Aleksander Wielki, Cezar, Gustaw Adolf czy Kondeusz.

Francuski generał Louis A. Faury w jednym z artykułów w 1928 r. porównał Bitwę warszawską do Bitwy pod Wiedniem: „Przed dwustu laty Polska pod murami Wiednia uratowała świat chrześcijański od niebezpieczeństwa tureckiego; nad Wisłą i nad Niemnem szlachetny ten naród oddał ponownie światu cywilizowanemu usługę, którą nie dość oceniono”.

Z kolei brytyjski historyk J.F.C. Fuller napisał w książce „Bitwa pod Warszawą 1920”: „Osłaniając centralną Europę od zarazy marksistowskiej, Bitwa Warszawska cofnęła wskazówki bolszewickiego zegara (…), zatamowała potencjalny wybuch niezadowolenia społecznego na Zachodzie, niwecząc prawie eksperyment bolszewików”.
(źródło: www.bitwawarszawska.pl )

Czytaj więcej

GOKiS

z

O projekcie "O niepodległej dla niepodległej"

Nasz Dom Kultury uzyskał dofinansowanie z Programu „Koalicje dla Niepodległej” – #wiktoria 1920 na realizację projektu pn. „O niepodległej dla niepodległej”. Projekt był realizowany w okresie od 15 sierpnia do 30 września 2020 r. Na jego działania otrzymaliśmy 40 tys. zł.

Projekt nastawiony był na budowanie wspólnoty wokół wartości związanych z niepodległością, upamiętnianie w sposób twórczy i kreatywny wydarzeń historycznych z uwzględnieniem dziedzictwa lokalnej społeczności. Realizowane w ramach projektu zadania wzmocniły poczucie wspólnoty w oparciu o wartości wpisane w polską tradycję państwową i narodową – wolność, solidarność oraz poszanowanie godności i praw człowieka.

Realizator projektu

Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Zapolicach

Koncepcja projektu

Realizacja projektu przebiegała etapowo. Pierwszym etapem były spotkania – warsztaty z mieszkańcami gminy Zapolice, na których historycy opowiedzieli o przebiegu i znaczeniu Bitwy Warszawskiej dla kultury i politycznego rozwoju ludzkości. Mieszkańcy naszej gminy odszukiwali śladów wkładu ziemi zapolickiej i jej mieszkańców w walkę o niepodległość.
W ramach tego etapu zorganizowaliśmy:
1. Warsztaty edukacyjne pn. 'Armia ochotnicza – udział młodzieży w walkach o niepodległość”. Uczestnicy warsztatów otrzymali m.in. pakiety edukacyjne składające się z plakatów, odezw, relacji i tekstów zaczerpniętych z pozycji historycznych.
2. Warsztaty w ramach podwieczorków z historią realizowane były w ramach klubu dyskusyjnego gdzie prowadzący wygłaszał 10 minutowy referat na temat „Wojna polsko-bolszewicka, a rozbudzenie świadomości państwowej i narodowej obywateli II RP”. Uczestnicy warsztatów poproszeni zostali o wygłoszenie własnych opinii na temat zaprezentowanego materiału oraz przedstawienie w formie wypowiedzi własnych interpretacji wydarzeń historycznych z lat 1920-1921.
3. Warsztaty edukacyjne pn. „Zapomniana wojna”: uczestnicy warsztatów otrzymali fragmenty podręczników do historii z okresu PRL od lat 50-tych do początku lat 90-tych. Na podstawie tekstów w nich zawartych dokonali oceny rzetelności historycznej autorów podręczników, odpowiedzieli na pytanie dlaczego w historii stosunków polsko-radzieckich pojawiły się tzw. białe plamy. W drugiej części warsztatów uczestnicy otrzymali fragmenty wydawnictw z drugiego obiegu dotyczących tematyki wojny polsko-bolszewickiej i musieli przedstawić w kilku punktach jaki wpływ na świadomość historyczną i tym samym kształtowanie się postaw antypeerelowskich, miały wydawnictwa podziemne zawierające teksty historyczne opisujące najnowsze dzieje Polski. Uczestnicy odpowiedzieli na pytanie z uzasadnieniem czy wiedza o wojnie polsko-bolszewickiej była powszechna i nie wyrażana oficjalnie, czy też w społeczeństwie pamięć o tej wojnie ulegała stopniowemu zatarciu.
4. Warsztaty filmowe pn. „Tropiciele historii pisać – filmować – prezentować” polegały na napisaniu na podstawie zdobytej wiedzy na warsztatach edukacyjnych scenariusza krótkiego filmu i nakręceniu kamerą kilka ujęć oddających klimat życia podczas wojny 1920 r i zaprezentowania wartości opracowanego materiału filmowego.

Drugi etap projektu to wystawa plenerowa – polski plakat propagandowy z okresu 1920-1921 pn. ” Do Broni”. Wystawie towarzyszył wykład pracownika muzeum omawiający pokrótce okoliczności powstania poszczególnych plakatów i konkretne wydarzenia lub zjawiska do których się odnosiły.

Promocja projektu nastąpiła od momentu podpisania umowy o dofinansowanie do końca września 2020 r. na łamach prasy lokalnej i lokalnych mediów, portalach społecznościowych, tablicach ogłoszeniowych, stronach internetowych, plakatach i banerach. Przygotowano wielkoformatowy baner promocyjny projektu o wymiarze 4,5 x 11 m na jedną ze ścian świetlicy wiejskiej w Strońsku, w pobliżu kościoła parafialnego. W ramach promocji projektu utworzona została podstrona internetowa projektu.

Niestety z powodu zaleceń sanepidu związanych z pandemią covid-19 nie udało nam się zrealizować trzeciego etapu projektu polegającego na wspólnym świętowaniu. W tym etapie planowaliśmy zorganizować wieczór pieśni patriotycznych pn. „Na strunach historii”, na który chcieliśmy zaprosić wszystkie osoby chcące wziąć udział w zbiorowym śpiewaniu pieśni patriotycznych, zarówno muzyków jak i lokalną społeczność.

Celami szczegółowymi projektu było:

  • Włączenie obywateli we współtworzenie obchodów stulecia Bitwy Warszawskiej 1920 poprzez działania w społecznościach lokalnych, upowszechnianie wiedzy na jej temat,
  • wspólnotowych form świętowania i idei świętowania przez działania warsztatowe, edukacyjne, wystawiennicze i promocyjne.
  • Krzewienie współpracy między obywatelami i podmiotami na poziomie lokalnym oraz promocja postaw obywatelskich;
  • Upowszechnianie wiedzy o wydarzeniach związanych z odzyskaniem niepodległości Polski i odbudową państwowości uwzględniających kontekst lokalny.

Miejsce realizacji

Teren Gminy Zapolice i miasta Zduńska Wola w plenerze oraz siedziby koalicjantów (GOKiS Zapolice, Szkoła Podstawowa w Zapolicach, Urząd Gminy Zapolice, Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola).

Charakterystyka uczestników

Uczestnikami projektu byli mieszkańcy powiatu zduńskowolskiego ze szczególnym uwzględnieniem gminy Zapolice i miasta Zduńska Wola, zainteresowani historią Polski oraz historią lokalną. Projekt był szczególnie dedykowany osobom słabiej zorientowanym w najważniejsze dla Polski wydarzenia z 1920 r. Dużą grupą odbiorców bezpośrednich stanowili uczniowie Szkoły Podstawowej w Zapolicach.

Rezultaty projektu

Głównym celem strategicznym i zarazem rezultatem projektu, który został zrealizowany był wzrost świadomości historycznej dotyczącej znaczenia Bitwy Warszawskiej i Wojny Bolszewickiej dla losów niepodległej Polski i Europy oraz wkładu mieszkańców gminy Zapolice i miasta Zduńska Wola w odzyskanie i obronę suwerenności kraju.
Realizowane w ramach programu zadania wzmocniły poczucie wspólnoty w oparciu o wartości wpisane w polską tradycję państwową i narodową – wolność, solidarność oraz poszanowanie godności i praw człowieka.
Celami szczegółowymi projektu, które zostały osiągnięte były:
1) włączenie obywateli we współtworzenie obchodów stulecia Bitwy Warszawskiej 1920 poprzez działania w społecznościach lokalnych, upowszechnianie wiedzy na jej temat, wspólnotowych form świętowania i idei świętowania przez działania warsztatowe, edukacyjne, wystawiennicze i promocyjne,
2) krzewienie współpracy między obywatelami i podmiotami na poziomie lokalnym oraz promocja postaw obywatelskich,
3) upowszechnianie wiedzy o wydarzeniach związanych z odzyskaniem niepodległości Polski i odbudową państwowości uwzględniających kontekst lokalny.

Dodatkowym rezultatem projektu było ożywienie aktywności kulturalnej grup osób defaworyzowanych, zwłaszcza seniorów i mieszkańców obszarów wiejskich nie mających nawyku uczestniczenia w
życiu kulturowym oraz integracja podmiotów związanych z badaniem historii i życia społecznego.

Harmonogram projektu

06.09.2020 – 30.09.2020 Wystawa plenerowa – polski plakat propagandowy z okresu 1920-1921r. ” Do broni”
10.09.2020 Warsztaty dokumentalne pn. „Rodzinne historie” – moi przodkowie o niepodległej i dla niepodległej
21.09.2020 Warsztaty edukacyjne pn. „Wojna polsko-bolszewicka, a rozbudzenie świadomości państwowej i narodowej obywateli II RP”
22.09.2020 Warsztaty edukacyjne pn. „Zapomniana wojna” – wojna bolszewicka w narracji historycznej w PRL
24.09.2020 Warsztaty edukacyjne pn. „Armia ochotnicza- udział młodzieży w walkach o niepodległość”
28.09.2020 Warsztaty filmowe pn. „Tropiciele historii” pisać-filmować-prezentować

Promocja projektu

Prasa lokalna, lokalne media, portale społecznościowe, tablice ogłoszeniowe, strony internetowe, plakaty i banery.

Partnerzy

Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola, Gmina Zapolice, Szkoła Podstawowa w Zapolicach.

Dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Koalicje dla Niepodległej #wiktoria1920”